پیوند کبد راه درمانی مناسبی برای بیماران مبتلا به بیماری های کبدی است. علیرغم پیشرفت چشمگیر این روند درمانی، هنوز به دلیل پاسخ ایمنی فرد دریافت کننده بافت در برابر بافت پیوندی، رد پیوند اتفاق می افتد و عامل اصلی عدم موفقیت این روش است. کبد پیوندی مستعد قرار گرفتن در معرض رد حاد به دلایل متفاوت از جمله استرسهای اکسیداتیو است. آنزیمهای NQO1و CAT از جمله آنزیمهای آنتیاکسیدان هستند. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط چندشکلیهای NQO1 C609T (rs1800566) و CAT C-262T (rs1001179) با رد حاد پیوند کبد است. در این مطالعه 217 بیمار دریافت کننده پیوند کبد که 47 نفر از آنها دارای رد حاد بودند و 217 فرد سالم به عنوان کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. سپس ژنوتیپ ها توسط روش PCR-RFLP تعیین شد و دادهها توسط نرمافراز آماری SPSS تحلیل شدند. پس از بررسی فراوانی آللی و ژنوتیپی در چندشکلی CAT C-262T بین دو گروه بیماران کبدی منجربه پیوند کبد و شاهد و همچنین بیماران دارای رد حاد و فاقد رد حاد پیوند کبد تفاوت معناداری مشاهده نشد. به عبارت دیگر فراوانی آللی و ژنوتیپی ژن CAT در چندشکلی یاد شده در بروز بیماریهای کبدی منجر به پیوند و همچنین رد حاد پیوند کبد نقشی ندارد. در بررسی ژنNQO1 نیز اختلاف معناداری میان دو گروه شاهد و بیماران کبدی منجربه پیوند کبد مشاهده نشد. اما بررسی ها در بین بیماران پیوندی دارای رد حاد و فاقد رد حاد نشان داد ژنوتیپ TT نسبت به حضور حداقل یک آلل C (CC+CT) به میزان 92/3 برابر احتمال رد حاد پیوند کبد را افزایش می دهد(92/3OR=، 08/1-20/14CI=، 037/0P=). این بدین معنی است که ژنوتیپ TT باعث کاهش فعالیت NQO1 شده که منجر به بالا رفتن استرس های اکسیداتیو می شود و در نهایت باعث رد پیوند کبد می شود.
واژگان کلیدی: پیوند کبد، رد حاد، استرس اکسیداتیو، CAT، NQO1