عنوان کامل پایان نامه :
مطالعه کیفرشناختی عملکرد اردوگاه کاردرمانی استان اصفهان در سال ۱۳۹۱
۴ تاریخچۀ حبس
گفتیم که حبس مجازاتی است که در نتیجۀ ارتکاب بزه از سوی بزهکار بر وی تحمیل می‌گردد و محکوم علیه را جهت اجرای مجازات به محبس یا زندان می‌اندازد اما به راستی مجازات حبس از چه زمانی به وجود آمده است و ایجاد زندان از چه زمانی آغاز شده است؟ قدر مسلم این است که تعیین تاریخ دقیقی برای مجازات حبس و ایجاد زندان امکان پذیر نمی‌باشد ولی می‌توان گفت از قدیم‌الایام زندان مورد استفاده بشر بوده است، به عبارت دیگر « این قدر مسلم است که از روزگار قدیم بشر جایی را برای ضبط عناصر شرور و حفظ افراد جامعه از شرارت آن‌ها اختصاص می‌داده است و گاهی هم روحانیّون و افراد خیرخواه جوامع بشری به فکر اصلاح حال آنان می‌افتادند و اظهار نظرهای مختلفی می‌کردند[۱].
به مجرد آنکه بشر فرا گرفت با سنگ (مثل مصری‌ها) یا با آجر (مثل النهرینی ها) ساختمان کند و سلاطین قطاع و یا برج و بارو و باروت‌های بزرگ و قصرهای ساخته شده بر فراز پرتگاه‌ها را مالک شدند، سلول و سیاه چال هم باید در اردوگاه به وجود آمده باشد[۲]. آنچه مسلم است اینکه اولاً زندان و حبس در روزگار قدیم به شکل امروزی موجود نبود و ثانیاً مجازات مستقلی در ابتدا به عنوان حبس وجود نداشته است بلکه حبس یا زندان صرفاً محل نگهداری مجرمینی بوده که منتظر اجرای حکم (عموماً اعدام یا مجازات شدید بدنی) بوده‌اند.
در این خصوص صانعی می‌نویسد:
«در ایران باستان چند زندان معروف بنا شده است ولی باید توجه داشت که این زندان‌ها محل موقت نگهداری کسانی بود که در انتظار اجرای حکم اعدام و یا انواع مجازات‌های بدنی به سر می‌برند و یا بدون آنکه مدتی برای دوران زندان‌ها تعیین شده باشد، در این دخمه‌های سرد و تاریک تا زمان مرگ زودرس رها می‌شدند. گاهی اوقات هم افرادی را به خاطر عدم پرداخت جریمه زندانی می‌کردند و آنقدر آنان را نگه می‌داشتند تا خویشان و دوستان پول لازم را جمع آوری کرده و موجبات آزادی زندانی را فراهم آورند[۳] ».
البته باید توجه داشت این امر مختصر به ایران باستان نبوده، بلکه در تمام جوامع با تغییراتی جاری بوده است. به عنوان مثال زندانی تحت عنوان زندان قهقهه وجود داشته که زندانیان در سلول‌های تاریک انداخته می‌شدند که از فرط وحشت و تنهایی دیوانه شده و صدای قهقهه از هر سو بلند می‌شده است و یا خائنین به کشور را به زندان تحت عنوان «قلعه فراموشی» می‌انداختند که نهایتاً زندانیان فوق همه هلاک می‌گردیدند [۴]. در ایات قرآن کریم نیز از حبس به تعابیر مختلفی از جمله تحت عنوان سجن سخن به میان آمده مثلاً جایی که زلیخا در خصوص حضرت یوسف گفت : اگر از این پس هم خواهش مرا رد کند البته زندانی شود و خوار و ذلیل شود[۵].
در روایات مختلف نیز از حبس یا سجن نام برده شده است. مثلاً در حدیثی معروف آورده است «الدنیا سجن المؤمن» یعنی دنیا زندان مؤمن است که البته به این معناست که در مقابل پاداشی که در بهشت برای مؤمن در نظر گرفته شده این دنیا مانند زندان است[۶]. و یا در حدیث دیگری چنین بیان شده است:
«ما من شیء احق به طول سجن من لسان » هیچ چیزی وجود ندارد که استحقاق بیشتری از زبان برای زندانی شدن داشته باشد [۷].
زندان به معنای امروزی و یا تفصیلات و تشکیلات امروزی در صدر اسلام وجود نداشته است. شاید صرف نظر از تمام دلایلی که برای این امر ذکر می‌کنند دلیل اصلی این باشد که در آن زمان با توجه به مشکلاتی که از سوی کفار مکه برای مسلمانان به وجود آمده بود قدرت و توان اقتصادی مسلمانان به حدی بود که برخی از آنان فاقد خانه و سرپناه بودند و در کنار مسجد بیتوته می‌کردند و تاریخ اسلام این افراد به اصحاب صفه معروف می‌باشند. فلذا توان و قدرت اقتصادی کافی برای این امر نبوده است. در ایام پیامبر و خلیفه اول «ابوبکر» زندانی شدن مجرمان به این صورت که به حکم قاضی محکوم به زندان را در جایی تنگ حبس کنند سابقه نداشته است. البته در آن زمان شخص یا اشخاصی را به خاطر ارتکاب معصیت به گونه‌ای محدود می‌نمودند که نتواند با دیگران رفت و آمد و معاشرت داشته باشد و به اختیار خود و به طور آزاد کاری انجام دهد. در برخی مواقع شخصی را مأمور می‌کردند که در خانه یا مسجد ملازم زندانی باشد و نگذارد که بگریزد به این عمل ترسیم می‌گفتند [۸]. که مشخص است با زندانی کردن فرد تفاوت زیادی دارد.
«در این که زندان و زندانی از چه تاریخی جزو مجازات مسلمانان شده نیز بین مورخان اختلاف نظر است ولی محرز است که در زمان پیامبر و خلیفه اول زندان وجود نداشته است. بعضی از مورخین معتقدند عمر بن خطاب خانه‌ای را از صفوان به چهار هزار درهم خرید و به زندان اختصاص داد و گروهی دیگر از آنان با این نظریه مخالفت دارند[۹].»
به نقل از صبحی صالحی «در زمان پیامبر و ابوبکر جایی را به نام زندان نمی‌شناسم. در آن دوران متهم را در مسجد حبس می‌کردند و طرف دعوی او و یا نماینده‌اش را ملازم او قرار می‌داده اند تا نتواند دست به فرار بزند. منظور پیامبر از این عمل این بوده که متهم را از آمیزش با دیگران باز دارد. هرگاه متهم به جایی می‌رسید که سزاوار حدی از حدود الهی باشد، فوراً و بدون درنگ درباره‌اش اجرا می‌گردید تا اینکه در زمان عمربن خطاب محلی جهت حبس کردند مجرمان تعیین گشت و نیز گفته شده است اقدام به تأسیس زندان از زمان عمر و عثمان نبوده، بلکه این کار در زمان حضرت علی (ع) آغاز گشته است که آن حضرت زندانی از بوریای فارس ساخت و آنجا را نافع نامید و آن نخستین زندانی بود که در اسلام ساخته شد. دزدان دیوار آنجا را سوراخ کردند و مردم از آنجا فرار کردند سپس زندان دیگری از خاک و گل ساخت و اسمش را نحیس گذاشت[۱۰].»
در وسایل الشیعه نقل شده است که مردی را به حضور حضرت علی (ع)آوردند که از گوش دختری گوشواره‌ای از دُر را ربوده بود. آن حضرت فرمودند این عمل اختلاس آشکار است. پس او را زد و حبسش نمود[۱۱].
از مجموع مطالبی که ذکر گردید وجود زندان در اسلام در زمان حضرت علی (ع) مسلم می‌باشند گرچه برخی مورخین اعتقاد دارند قبل از آن حضرت وجود داشته است. در دیگر نقاط جهان نیز عموماً زندان جایی بود که مقصرین و مجرمین را در آن حبس می‌کردند و آن‌ها را از دیگر مردم جدا نگه می‌داشتند. یوستی نیان اول در قانون روم می‌گوید : « زندان جای حبس است نه مجازات » و این نظر تقریباً در همه کشورها معمول و مجری بود. در گذشته سلاطین خودکامه، روحانیون مقتدر و همگام آن‌ها و مالکین و فئودال‌های بزرگ برای تأمین منافع خود مردم را بدون محاکمه به حبس می‌انداختند. در قرون وسطی زندان عمارت خاصی نداشت اغلب زندانیان را در زیرزمین‌های کلیساها یا کاخ‌ها حبس می‌کردند. ادارۀ زندان‌ها همه به مقاطعه واگذار می‌شد و مقاطعه کاران هزینه زندان را از زندانیانی که توانایی مالی داشتن دو از اعاناتی که خیرخواهان به عنوان صدقه می‌دادند تأمین می‌کردند.
سوالات یا اهداف پایان نامه :
آیا آیین فعلی سازمان زندان‌ها علی رغم اصلاحات متعددی که در آن صورت گرفته است می‌تواند ما را در جهت نیل به اهداف اصلاحی و تربیتی مجازات حبس موفق کند؟ آیا در آیین نامۀ سازمان زندان‌ها جنبه‌های انسانی و حقوق بشری مجازات حبس به طور کامل مدنظر قرار گرفته است؟
آیا جهت اجرای این آیین نامه امکانات و تسهیلات لازم در اختیار سازمان زندان‌ها قرار گرفته است؟
آیا سازمان زندان‌ها نسبت به اجرای کامل مفاد آیین نامه اقدام می‌نماید؟
۱- به نظر می‌رسد حقوقی که در آیین نامۀ سازمان زندان‌ها برای زندانیان پیش بینی شده است جوابگوی تمام نیاز زندانیان نمی‌باشد.
۲- به نظر می‌رسد وضعیت حقوق زندانیان در ایران، در برخی از موارد، از حداقل حقوقی که در حداقل قواعد رفتار سازمان ملل متحد پیش بینی شده است کمتر می‌باشد.
۳- به نظر می‌رسد تمام حقوق پیش بینی شدۀ زندانیان، در آیین سازمان زندان‌ها در حاضر توسط سازمان زندان‌ها اعمال نمی‌گردد.
۴- به نظر می‌رسد با توجه به حجم زیاد ورودی افراد به زندان‌ها، امکانات فعلی سازمان زندان‌ها جوابگوی تمام نیاز زندانیان نمی‌باشد.
برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:
لینک بالا اشتباه است
:: بازدید از این مطلب : 95
|
امتیاز مطلب : 4
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
